De loonkloof

Vorige week deed een ex-juriste van Wehkamp haar persoonlijke verhaal bij Eva Jinek over dit onderwerp. Déja vu. Op 21 november 2019 schreef ik er al eens een Instagram post over. Zou er dan in die drie jaar geen enkele vooruitgang zijn geboekt? Of is er toch reden voor enig (voorzichtig) optimisme? Tijd voor een update.

Korte terugblik

In november 2019 bleek uit het Nationaal Salaris Onderzoek dat de loonkloof tussen mannen en vrouwen groter in plaats van kleiner werd. Uit recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat vrouwen in Nederland nog altijd gemiddeld 13 procent per uur minder verdienen dan mannen, maar gelukkig is er een lichtpuntje: de loonkloof wordt kleiner. It’s about time, zou ik zeggen.

APG gaf in 2019 het goede voorbeeld door de loonkloof recht te trekken. Maar doet goed voorbeeld altijd volgen? Helaas niet, zo blijkt uit de recente case van Wehkamp, die maar liefst € 1.000 bruto per maand minder betaalde aan de vrouwelijke juriste dan aan de mannelijke jurist, terwijl zij precies hetzelfde werk deden. Gelukkig zijn er anno 2022 ook werkgevers die het goede voorbeeld geven. De Volksbank bijvoorbeeld. Deze bank beloont mannen en vrouwen vrijwel gelijk (verschil is 0,04%). Daarenboven is er helder beleid waar actief op wordt gestuurd, en is er interne en externe transparantie over de beloningen, bijvoorbeeld in vacatures.

De oplossing?

Wil de loonkloof in Nederland bij alle werkgevers verdwijnen, dan zal er naar mijn idee op twee fronten iets moeten gebeuren. Zowel op het vlak van de wetgeving, als op het vlak van de awareness dat dit écht niet langer zo door kan gaan. En dan zowel bij de werknemers zelf, als werkgevers, ongeacht sekse.

Wetgeving; transparantie

Er is een Europees wetsvoorstel in de maak op basis waarvan werknemers het recht krijgen salarissen in te zien; de zogenaamde informatieplicht. Dit zal dan weliswaar gaan om gemiddelden en niet om ‘man en paard’, maar een werknemer krijgt op die manier wel boven tafel of deze een loonclaim heeft of niet. En daarmee kan de stap naar een juridisch vertegenwoordiger worden gemaakt, en ook naar de rechter. Kan openheid over de salarissen de loonkloof dichten? Vandaag luisterde ik naar het programma Spraakmakers van de KRO-NCRV waarin deze stelling centraal stond. Er kwamen zowel deskundigen als luisteraars aan het woord, en zowel werkgevers als werknemers. Algehele conclusie: transparantie helpt wel degelijk. Maar er heerst ook nog steeds een taboe. Werknemers onderling vinden het lastig om aan elkaar te vertellen wat zij verdienen. Hoe dan ook, een wet zal die transparantie een boost kunnen geven. Maar bedrijfscultuur en bestendig beleid waarop actief wordt gestuurd, leggen minstens zoveel gewicht in de schaal. Een verandering tussen de oren kan dan makkelijker tot stand komen.

Awareness

Met die wetgeving komt het dus wel goed, al duurt het altijd langer dan je wilt. Over die awareness maak ik me meer zorgen. Mannen en vrouwen moeten simpelweg een gelijke beloning krijgen voor hetzelfde werk. Hoe kan het dan dat dit nog steeds niet zo is? In publicaties wordt gesuggereerd dat vrouwen minder goed onderhandelen, maar dat wordt niet gestaafd door onderzoek. Maar er is wél onderzoek gedaan naar óf er door vrouwen onderhandeld wordt en daaruit bleek dat als mannen hetzelfde vroegen, hun wensen vaker werden gehonoreerd. Dus…het ligt niet aan de onderhandeling skills van vrouwen. Het ligt aan het effect van die onderhandelingen. En dat is nu precies waar de schoen wringt. Als je het mij vraagt, is de loonkloof een relikwie uit de oude rollenpatronen. Mirte Wibaut, directeur van de Stichting Gelijke Behandeling, geeft aan dat er evenveel wordt onderhandeld door mannen en vrouwen, maar bevestigt dat het effect verschilt. Onderhandelt een man? Dan wordt hij als assertief gezien en krijgt hij wat hij wil verdienen op basis toekomstperspectieven. Onderhandelt een vrouw? Dan krijgt zij te horen: laat jij eerst maar eens zien wat je in huis hebt, daarna praten we wel verder… Kortom: een vrouw moet beter voor zichzelf opkomen. Weten wat ze waard is. Overboord met die valse bescheidenheid. Know your value and act like it.

Dus….

Meten is weten. Wetgeving die werkgevers tot transparantie dwingt, helpt daarbij als stok achter de deur. Zowel voor de werkgever zelf, als voor werknemers die op deze manier sneller informatie over beloningen en hun eigen beloningspositie boven tafel krijgen. Een open bedrijfscultuur, waarin veiligheid als grondwaarde geldt, is echter onontbeerlijk. De assertieve vrouw moet immers ook haar mond open durven doen, zonder angst voor repercussies. De case van Wehkamp is daar een pijnlijk voorbeeld van.

‘Een slimme meid is op haar toekomst voorbereid’ was de slogan van een postbus 51-campagne van de Rijksoverheid die liep van 1989 tot en met 1992. Het doel van deze voorlichtingscampagne was het stimuleren van emancipatie en arbeidsparticipatie onder meisjes en jonge vrouwen. Dit is mijn generatie en deze slogan is mij dus met de paplepel ingegoten.

Wat mij betreft is het dan ook tijd voor een nieuwe campagne met de slogan: ”Een mondige meid weet wat ze waard is.”  

Wil je reageren? Mail me gerust op kim@advocaat-kim.nl of bel me op: 06-19412393.